Διαβάζουμε σε δελτίο τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας ότι ύστερα από επιχείρηση έγιναν συλλήψεις και σχηματίστηκαν δικογραφίες για άτομα που φέρονται ότι εμπλέκονται σε υπόθεση διακίνησης έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα.
Στο δελτίο τύπου βλέπουμε τις εξής διατυπώσεις, οι οποίες δεν τηρούν καμία επιφύλαξη για την αθωότητα ή την ενοχή των προσώπων αυτών:
"το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Αθηνών προσήλθε εκπρόσωπος της εταιρίας προστασίας οπτικοακουστικών έργων «Ε.Π.Ο.E.» και υπέβαλλε μήνυση, κατά των διαχειριστών ιστοσελίδας οι οποίοι από κοινού εκτός των άλλων ανέβαζαν (upload) και στην συνέχεια διαμοίραζαν χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμόδιων εταιρειών, παράνομο ψηφιακό υλικό (τραγούδια, ταινίες και παιχνίδια) στην ιστοσελίδα www.gamato.info την οποία και είχαν την δυνατότητα να τροποποιούν και να υποστηρίζουν τεχνικά.
Κατόπιν των ανωτέρω και μετά από ψηφιακή ανάλυση των καταγγελλομένων κλιμάκια Αστυνομικών του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Αθηνών και Θεσ/νίκης την 9-3-2010 πραγματοποίησαν ταυτόχρονα με Εισαγγελικούς λειτουργούς κατ’ οίκον έρευνες όπου διαπιστώθηκε ότι οι συλληφθέντες συνδέονταν στην ιστοσελίδα www.gamato.info είτε ως διαχειριστές (MODERATOR) και προέβαιναν στον διαμοιρασμό ψηφιακών αρχείων (τραγούδια, ταινίες, παιχνίδια) είτε ως επίσημα μέλη (VIP member) και προέβαιναν εξίσου στο διαμοιρασμό ψηφιακών αρχείων (τραγούδια, ταινίες, παιχνίδια)."
Όπως είναι ευρύτερα γνωστό, μέχρι την τυχόν αμετάκλητη καταδίκη του από ποινικό δικαστήριο, κάθε άτομο τεκμαίρεται ότι είναι αθώο (τεκμήριο της αθωότητας) πράγμα που σημαίνει ότι οι δημόσιες αρχές (αλλά και όλοι οι υπόλοιποι) πρέπει να του συμπεριφέρονται χωρίς να προεξοφλούν την ενοχή του. Σε αυτό το δελτίο τύπου διαβάζουμε όμως ανεπιφύλακτες διατυπώσεις ("διαμοιραζαν", "διαπιστώθηκε" κλπ) , σαν να επρόκειτο για δικαστική απόφαση που αποφαίνεται περί της ενοχής των κατηγορουμένων, δηλαδή παρουσιάζονται σαν να έχουν τελέσει όντως άδικες πράξεις. Μπορεί να μην δόθηκαν στην δημοσιότητα τα ονόματά τους, αλλά η μεταχείριση που επιφυλάσσει η Αστυνομία σε αυτά τα πρόσωπα δεν προσιδιάζει στην μεταχείρισή τους ως αθώων.
Το φαινόμενο αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό, διότι τα Δελτία Τύπου που αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Αστυνομίας ακολουθούν τις ίδιες ανεπιφύλακτες διατυπώσεις σε όλες τις περιπτώσεις, χωρίς την τήρηση αποστάσεων που επιβάλλει η ιδιότητα του κατηγορουμένου. Προκειμένου να παρουσιαστεί μια "επιτυχία" θα πρέπει άραγε να παραβλέπονται θεμελιώδεις αρχές και δεοντολογικές υποχρεώσεις για τις οποίες ελέγχεται ακόμη κι ο τελευταίος δημοσιογράφος; Επίσης, η ποινική προδικασία καλύπτεται από την αρχή της μυστικότητας. Μπορεί να μην δόθηκαν στη δημοσιότητα οι φάκελοι που σχηματίστηκαν, αλλά και μόνο η δημοσιοποίηση αυτών των στοιχείων (και ιδίως της ηλεκτρονικής διεύθυνσης της ιστοσελίδας), μάλλον θίγει σε κάποιο βαθμό την επιβαλλόμενη μυστικότητα.
Χθες δόθηκε στη δημοσιότητα και Δελτίο Τύπου για την διαδικτυακή παρουσία της Ελληνικής Αστυνομίας. Σε αυτό δεν βλέπουμε καμία απολύτως αναφορά στις δεοντολογικές αρχές βάσει των οποίων θα δημοσιοποιούνται πληροφορίες για την ενημέρωση του κοινού. Πως είναι δυνατόν μια δημόσια υπηρεσία να δημοσιοποιεί κατά βούληση υλικό χωρίς προδιατυπωμένους κανόνες, οι οποίοι να χαρακτηρίζονται από προβλεψιμότητα και προσβασιμότητα (forseeability and accessibility), όπως επιβάλλει η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Επί της ουσίας του θέματος, διαβάζουμε για παραβιάσεις του νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Η εν λόγω ιστοσελίδα έγινε γνωστό ότι αφορά torrents, οπότε εγείρεται ένα ζήτημα το οποίο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι εμπίπτει στις παραβιάσεις της πνευματικής ιδιοκτησίας. Υπάρχει βεβαίως ένα σύνολο αλλοδαπής νομολογίας πάνω σε αυτό το θέμα, το οποίο εισάγει τον κανόνα της "παρακίνησης" (δηλαδή μπορεί εσύ να μην έχεις προβεί σε ανάρτηση και διάδοση του περιεχομένου, αλλά από όλη την δομή ενέχεσαι ως παρακινητής), αλλά αυτό αφενός δεν έχει κριθεί από τα Ελληνικά Δικαστήρια ακόμα κι αφετέρου δεν φαίνεται υπάρχει κάποια ειδική απαγορευτική διάταξη στο νόμο για την πνευματική ιδιοκτησία ( άρθρο 66 N.2121/1993), η οποία να ποινικοποιεί ρητώς τέτοιες ενέργειες όπως η παρακίνηση, χωρίς άλλη μορφή συμμετοχής.
Η παράνομη διακίνηση έργων πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελεί ένα μεγάλο ζήτημα και σε καμία περίπτωση δεν είμαι υπέρ αυτών των πρακτικών, οι οποίες καταστρατηγούν τα δικαιώματα των δημιουργών και των παραγωγών. Όμως εφόσον μιλάμε για νομικές διώξεις, ισχύει ο κανόνας "καμία ποινή δεν επιβάλλεται άνευ σαφούς νόμου" και στην συγκεκριμένη περίπτωση ο σαφής νόμος που ποινικοποιεί την παρακίνηση δεν υπάρχει κατά τη γνώμη μου.
Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της υπόθεσης.